Tüm dünyada halkı iyot kullanımı ve etkinliği konusunda bilgilendirmek ve farkındalık oluşturmak amacıyla 21 Ekim günü “Küresel İyot Eksikliği Günü” olarak kutlanmaktadır.
İyot vücutta eser miktarda bulunan bir elementtir. Vücuttaki iyodun çoğu tiroid bezinde yer almaktadır. Tiroid bezi boyun bölgesinde bulunur ve vücut için gerekli olan hormonları salgılar. Tiroid hormonları büyüme ve gelişmede önemli rol oynar. İyot ise tiroid hormonları için esas bir bileşendir.
İyot eksikliği tüm toplumları etkileyen dünya çapında önemli bir halk sağlığı sorunudur. Gebe kadınlar ve küçük çocuklar iyot eksikliği yönünden daha riskli gruplardır. İyot eksikliğinin bebek ve çocuklardaki sağlık sonuçları çok iyi bilinmektedir. İyot eksikliği bebek ve çocuklarda beyin hasarı ve zekâ geriliğine neden olmaktadır. İyot eksikliği hayatın her dönemi için bir sağlık sorunu tehdididir ve bir dizi hastalığa neden olur. Neden olduğu en yaygın ve bilindik klinik tablolardan biri de guatr hastalığıdır. Bu durum tiroid hormonlarının üretimindeki bozulmayla oluşur.
Ayrıca gebe kadınlarda iyot eksikliği nedeniyle düşük, ölü doğum ve düşük doğum ağırlığı daha sık görülmekte ve doğan çocuklarda da “kretenizm” denilen hastalık görülebilmektedir. Tüm dünyada 18 milyon bebek annenin iyot eksikliği yüzünden zihinsel engelli doğar. Ayrıca doğan 38 milyon bebek de iyot eksikliği riski ile yüz yüzedir. Yetersiz iyot alımının tüm dünyada iki milyar insanı etkilediği düşünülmektedir.
Ülkemizde iyot yetersizliği hastalıkları ile mücadele edebilmek için tuzun iyotlanması yöntem olarak kullanılmaktadır. Bu amaçla, 1994 yılından beri Sağlık Bakanlığı, UNICEF işbirliğinde “İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi ve Tuzun İyotlanması Programı” yürütülmektedir. Yeterince iyot içeren diyetin sağlanması ve kalp damar hastalıklarından korunmak için tuz alımının azaltılması politikaları göz önüne alındığında; iyotlu tuz kullanılması, tavsiye edildiği gibi günlük tuz tüketimi 5 g’ın altına indirildiğinde bile, yeterli iyot desteği sağlanmış olacaktır.
